Onikinci Kalkınma Planı’nın oluşturulması maksadıyla Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından düzenlenen ‘Konut Politikaları’ oturumunda çok kıymetli fikirler dile getirildi. Görüşlerimi özetlemek isterim:
– Ortak Veritabanı: Öncelikle gayrimenkul kaynaklı kamu verilerinin tamamı şeffaf bir biçimde halkın kullanımına açılmalı. Konunun farklı taraflardan muhattabı olan kamu daireleri bile birbirlerinin verilerinden habersiz.
– Kentsel dönüşüm sürecinin yeniden harekete geçirilebilmesi için değer odaklı yeni bir modele geçilmesi gerekmektedir. Mevcutta kitlenen pazarlıklarda da hak sahiplerinin %51 çoğunluğu yeter çoğunluk kabul edilmelidir. Bütün süreci koordine etmesi maksadıyla Kentsel Dönüşüm Konseyi kurulabilir.
– Boş konutların piyasaya sürülebilmesi için teşvik ve ceza mekanizmaları harekete geçirilmelidir. (2. konuta vergi, konutu boş tutmaya kiraya yakın vergi, kira birlikleri vb.)
– Kamu kurumlarının gayrimenkul portföyünün akılcı bir şekilde değerlendirilmesi. Yeniden işlevlendirme yöntemiyle konut piyasasına sürülmesi ve gelir elde edilmesi
– Kamu arsalarının uygun fiyatlarla konut üretimi için tahsis edilmesi
– Gayrimenkul sertifikalarıyla kentsel dönüşümde menkulleşme aygıtları kullanılması (tokenization)
– Bina karnesi, yaşı, beton durumu vs gibi yöntemlerle sınıflandırma yapılması
– Tapunun dijitalize edilmesi ve gayrimenkul sahibinin bilgisi hariç tüm verilerin aleni hale getirilmesi, gayrimenkul işinin şeffaflaştırılması
– ESG’ye uyumlu, enerji planlaması yapılmış gayrimenkul geliştirme süreçleri
– Deprem riskli binaların afişe edilmesi, alım satımının zorlaştırılması
– Konut sahipliliğini zorlamaktansa sürdürülebilir kiralama sisteminin kurulması
– Güvene dayalı gayrimenkul sektörünün kurumsal yabancı yatırımcıyı cezbeder hale getirilmesi
Çalışmaya katkı koyan tüm kamu bürokratlarına ve özel sektör temsilcilerine, ayrıca çalışmanın raportörlüğünü üstlenen sevgili ALİ HEPŞEN hocaya teşekkür ederim.